Kooshyar Karimi 'Tajemnica Leili' Recenzja-Mechaniczna Kulturacja

Rola kobiety w społeczeństwie to od dawna temat, który wywołuje skrajne emocje i niekończące się dysputy pomiędzy przedstawicielami różnych kultur. Wszyscy jednak mogą zgodzić się co do jednego - egzystencja tzw. słabej płci zależy od miejsca, w którym żyje i obyczajowości w jakiej została wychowana. Najnowsza powieść Kooshyara Karimiego Tajemnica Leili pokazuje, jak wyglądało codzienne życie kobiet w Izraelu.

W świecie islamskim co roku ponad dwadzieścia tysięcy kobiet traci życie w wyniku tak zwanych zabójstw honorowych.

Leila żyje w kraju, gdzie jej los zależy od mężczyzn. Ma dwadzieścia dwa lata i pragnie studiować na uniwersytecie, lecz nie dostała pozwolenia na kontynuowanie nauki. Pokornie czeka, aż rodzina wybierze dla niej męża, muzułmanina, którego nigdy wcześniej nie widziała, a z którym będzie musiała związać się na całe życie. Kilka razy w roku ma prawo iść do biblioteki i wypożyczyć książkę, czasami też matka, Fatima, pozwala jej odwiedzić okoliczny sierociniec. Nie ma prawa głosu, nie może decydować o sobie, nie dysponuje pieniędzmi. Nie dziwne więc, że żyjąc w klatce i chowając głęboko w sobie myśli oraz uczucia, zwraca uwagę na przypadkowo spotkanego żonatego właściciela butiku.

Nie wolno mi prowadzić normalnego życia. Nie wolno mi nocami spokojnie spać. Nie przetrwałem lat w slumsach po to, by zdobyć fortunę, sławę albo wygodę. Jestem tu po to, żeby powiedzieć: Tak, mogę ci pomóc.

Kooshyar Karimi jest lekarzem z powołania. Nie pobiera pieniędzy od najbiedniejszych, a raz w tygodniu odwiedza szkołę, gdzie opiekuje się uczniami. Zdaje sobie sprawę, jak w fundamentalistycznym Iranie traktowane są kobiety – za utratę dziewictwa i zajście w ciążę przed zamążpójściem grozi im śmierć. Dlatego doktor Karimi w tajemnicy przeprowadza nielegalne aborcje. Tak właśnie poznaje Leilę, która opowiada mu swoją historię.

(…) nie jesteśmy już istotami ludzkimi, tylko zjawami. To kraina złamanych serc, okaleczonych dziewic. Nie możemy zawrócić (…). To jak kolonia trędowatych.

Historia, którą napisał Kooshyar Karimi dzieje się pod koniec XX wieku i jest oparta na faktach. Z tego też powodu uważam, iż należy potraktować ją nadzwyczaj poważnie, gdyż w niektórych krajach wydarzenia opisane w Tajemnicy Leili są na porządku dziennym. Kobieta nie ma nic. Dosłownie nic. Jest całkowicie uzależniona, najpierw od ojca, potem od męża. Nie ma prawa się zakochać, umówić na spotkanie. Nie może ona nawet spojrzeć w oczy obcemu mężczyźnie, gdyż wtedy zostanie to potraktowane jako kokieteria - co również jest karane. Autor zwraca naszą uwagę na niedolę kobiet, faworyzujące mężczyzn społeczeństwo i fanatyczną wręcz religijność oraz brak tolerancji; Tajemnica Leili to przesłanie, które ma uzmysłowić czytelnikowi, że to, co my teraz pojmujemy jako bestialstwo i nieposzanowanie praw człowieka, tam jest normą i codziennością.

Powieść pisana jest z dwóch perspektyw: Leili i doktora Karimiego. Dzięki temu akcja, mimo, iż pozbawiona specjalnych zwrotów, toczy się dynamicznie i prowadzi czytelnika prosto do rozwiązania problemu, w jaki wikła się tytułowa bohaterka. Ciekawe są również opisane przez autora historie innych kobiet, które na wskutek gwałtu, bądź najzwyczajniejszych ludzkich namiętności, tracą dziewictwo i zachodzą w ciążę. Ponadto szczegółowo opisane uczucia i przekonania polityczne autora dodają całej powieści buntowniczego i intrygującego wyrazu.